Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) Nedir?
Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), bir ekonomideki toplam fiyat seviyesinin bir ölçüsüdür. TÜFE, yaygın olarak satın alınan bir mal ve hizmet paketinden oluşur. TÜFE, bir ülkenin para biriminin satın alma gücündeki değişiklikleri ve bir mal ve hizmet sepetinin fiyat düzeyini ölçer.
Tüketici Fiyat Endeksini hesaplamak için kullanılan pazar sepeti; ekonomi içindeki tüketim harcamalarını temsil eder ve mal ve hizmet fiyatlarının ağırlıklı ortalamasıdır.
Tüketici Fiyat Endeksinin Hesaplanması
Tüketici Fiyat Endeksi, belirli bir dönemdeki mal sepetinin cari fiyatlarının baz döneme göre değişimini ifade eder. TÜFE genellikle aylık veya üç aylık olarak hesaplanır. Kent sakinlerinin temsili bir harcama modeline dayanır ve her yaştan insanı içerir.
Çoğu TÜFE endeksi serisi, karşılaştırma için temel olarak 1982-84’ü kullanır. ABD Çalışma İstatistikleri Bürosu (BLS), 1982-84 döneminde endeks seviyesini 100 olarak belirlemiştir. 110 endeksi, referans döneme kıyasla piyasa sepetinin fiyatında %10’luk bir artış olduğu anlamına gelir. Benzer şekilde, 90’lık bir endeks, piyasa sepetinin fiyatında referans döneme göre %10’luk bir düşüşe işaret etmektedir.
Pazar Sepetinin Belirlenmesi (Temsilci Sepet)
Pazar sepeti, ayrıntılı harcama bilgileri kullanılarak geliştirilmektedir. Hükümetler harcama bilgilerini doğru bir şekilde ölçmek için önemli miktarda kaynak (para ve zaman) harcarlar. Bilgi kaynakları, bireyleri, haneleri ve işletmeleri hedefleyen anketleri içerir.
Belirli bir öğe, başlatma süreci boyunca sepete girer. Ekmeğin başlama sürecini açıklayan aşağıdaki örneği inceleyin. Belirli bir ekmek türü, satış rakamlarıyla doğru orantılı bir olasılıkla seçilir. Üç çeşit ekmek vardır: A, B ve C. A ekmek pazarının %70’ini, B ekmek pazarının %20’sini ve C ekmek pazarının %10’unu oluşturmaktadır.
Bu nedenle, temsili ekmek olarak A ekmeğinin seçilme olasılığı %70’tir. Temsili ekmek seçildikten sonra, sonraki dört yıl boyunca fiyatı izlenir ve ardından yeni bir temsili ekmek seçilir. Bu ekmek her ay aynı mağazada fiyatlandırılmaya devam edecek.
