Ekonomi Nedir?
Bir ekonomi, kıt kaynakların nasıl tahsis edildiğini belirlemeye yardımcı olan, birbiriyle ilişkili geniş üretim, tüketim ve değişim faaliyetleri kümesidir. Mal ve hizmetlerin üretimi, tüketimi ve dağıtımı, ekonomik sistem olarak da adlandırılan ekonomi içinde yaşayan ve faaliyet gösterenlerin ihtiyaçlarını karşılamak için kullanılır.
Ekonomiyi Anlamak
Bir ekonomi, bir bölgedeki mal ve hizmetlerin üretimi, tüketimi ve ticareti ile ilgili tüm faaliyetleri kapsar. Bu kararlar, piyasa işlemleri ve toplu veya hiyerarşik karar vermenin bir kombinasyonu yoluyla alınır. Bireylerden aileler, şirketler ve hükümetler gibi kuruluşlara kadar herkes bu sürece katılır. Belirli bir bölgenin veya ülkenin ekonomisi, diğer faktörlerin yanı sıra kültürü, yasaları, tarihi ve coğrafyası tarafından yönetilir ve katılımcıların seçimleri ve eylemleri nedeniyle gelişir. Bu nedenle hiçbir ekonomi birbirinin aynısı değildir.
Ekonomi Türleri
Piyasa temelli ekonomiler, bireylerin ve işletmelerin arz ve talebe göre piyasa aracılığıyla serbestçe mal alışverişinde bulunmalarına izin verir. Amerika Birleşik Devletleri çoğunlukla tüketicilerin ve üreticilerin neyin satıldığını ve üretildiğini belirlediği bir piyasa ekonomisidir. Üreticiler yaptıklarına ve kendi fiyatlarına karar verirken, tüketiciler ne satın aldıklarına ve ne kadar ödemek istediklerine karar verirler.
Bu kararlar aracılığıyla, arz ve talep yasaları fiyatları ve toplam üretimi belirler. Belirli bir mal için tüketici talebi artarsa, tüketiciler o mal için daha fazla ödemeye istekli olduklarından fiyatlar yükselme eğilimindedir. Buna karşılık, üreticiler kâr tarafından yönlendirildiğinden, talebi karşılamak için üretim artma eğilimindedir. Sonuç olarak, bir piyasa ekonomisi doğal olarak kendini dengeleme eğilimindedir. Bir sektördeki fiyatlar talep nedeniyle yükseldikçe, bu talebi karşılamak için gereken para ve emek, ihtiyaç duyulan yerlere kayar.
Genellikle bir miktar hükümet müdahalesi veya merkezi planlama olduğundan, saf piyasa ekonomileri nadiren mevcuttur. Birleşik Devletler bile karma bir ekonomi olarak kabul edilebilir. Piyasa ekonomisindeki boşlukları doldurmak ve denge oluşturmaya yardımcı olmak için hükümet tarafından düzenlemeler, halk eğitimi, sosyal güvenlik yardımları sağlanmaktadır. Sonuç olarak, piyasa ekonomisi terimi, genel olarak daha piyasa odaklı olan bir ekonomiyi ifade eder.
Komuta tabanlı ekonomiler, malların fiyatını ve dağıtımını kontrol eden merkezi bir siyasi ajana bağımlıdır. Arz ve talep, merkezi olarak planlandığı için bu sistemde doğal olarak oynayamaz, bu nedenle dengesizlikler yaygındır.
