Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYİH) Nedir?
Gayri safi yurtiçi hasıla (GSYİH), bir ülke sınırları içinde belirli bir zaman diliminde üretilen tüm nihai mal ve hizmetlerin toplam parasal veya piyasa değeridir. Genel yerli üretimin geniş bir ölçüsü olarak, belirli bir ülkenin ekonomik sağlığının kapsamlı bir puan kartı işlevi görür.
GSYİH tipik olarak yıllık bazda hesaplansa da, bazen üç aylık bazda da hesaplanmaktadır. Örneğin ABD’de hükümet, her mali çeyrek ve ayrıca takvim yılı için yıllıklandırılmış bir GSYİH tahmini yayınlar. Bu raporda yer alan münferit veri setleri reel olarak verilmiştir, bu nedenle veriler fiyat değişikliklerine göre ayarlanmıştır ve bu nedenle enflasyondan arındırılmıştır. ABD‘de, Ekonomik Analiz Bürosu (BEA), perakendeciler, üreticiler ve inşaatçılar tarafından yapılan anketler ve ticaret akışlarına bakarak elde edilen verileri kullanarak GSYİH’yi hesaplar.
Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYİH) Anlamak
Bir ülkenin GSYİH’sının hesaplanması, tüm özel ve kamu tüketimini, devlet harcamalarını, yatırımları, özel envanterlere yapılan ilaveleri, ödenmiş inşaat maliyetlerini ve dış ticaret dengesini kapsar. (Değere ihracatlar eklenir ve ithalatlar çıkarılır).
Bir ülkenin GSYİH’sını oluşturan tüm bileşenlerden dış ticaret dengesi özellikle önemlidir. Bir ülkenin GSYİH’si, yerli üreticilerin yabancı ülkelere sattığı mal ve hizmetlerin toplam değeri, yerli tüketicilerin satın aldığı yabancı mal ve hizmetlerin toplam değerini aştığında artma eğilimindedir. Bu durum meydana geldiğinde, bir ülkenin ticaret fazlası verdiği söylenir. Tersi durum ortaya çıkarsa – yerli tüketicilerin yabancı ürünlere harcadıkları miktar, yerli üreticilerin yabancı tüketicilere satabileceklerinin toplamından büyükse – buna ticaret açığı denir. Bu durumda, bir ülkenin GSYİH’sı azalma eğilimindedir.
GSYİH, nominal olarak veya reel olarak hesaplanabilir, ikincisi enflasyonu hesaba katar. Genel olarak, reel GSYİH, sabit dolar kullandığından, uzun vadeli ulusal ekonomik performansı ifade etmek için daha iyi bir yöntemdir. Örneğin, 2009 yılında nominal GSYİH’si 100 milyar dolar olan bir ülke olduğunu varsayalım. 2019 itibariyle, bu ülkenin nominal GSYİH’si 150 milyar dolara yükseldi. Aynı dönemde fiyatlar da %100 arttı. Bu örnekte, yalnızca nominal GSYİH’ye bakacak olursanız, ekonominin iyi performans gösterdiği görülüyor. Ancak, gerçek GSYİH (2009 doları olarak ifade edilir) yalnızca 75 milyar dolar olacaktır ve bu, gerçekte, bu süre zarfında gerçek ekonomik performansta genel bir düşüşün meydana geldiğini ortaya koymaktadır.
